Trong cuộc sống, ai cũng từng ít nhất một lần bị người khác xúc phạm, trách móc hoặc nặng lời. Những lời nói khó nghe ấy có thể khiến ta tổn thương, tức giận và mất bình an trong tâm. Tuy nhiên, theo lời Phật dạy, thay vì phản ứng gay gắt hay nuôi hận thù, chúng ta có thể học cách buông bỏ để tâm được an nhiên. Vậy lời Phật dạy khi bị người khác chửi là gì và làm thế nào để áp dụng trong đời sống thường ngày?

Hiểu về nguồn gốc của sự giận dữ

Đức Phật từng dạy rằng: “Không ai có thể làm ta tổn thương, trừ khi chính ta cho phép”. Điều đó có nghĩa là khi bị chửi mắng, điều khiến ta đau khổ không phải do lời nói kia, mà do cách ta tiếp nhận nó. Nếu ta coi đó là sự xúc phạm, tự ái sẽ nổi lên và cơn giận bùng phát. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, ta sẽ thấy người chửi mắng cũng chỉ là nạn nhân của vô minh, sân hận hoặc những nỗi khổ riêng mà họ chưa biết cách chuyển hóa.

Theo Phật pháp, mọi cảm xúc tiêu cực đều bắt nguồn từ tham – sân – si. Người chửi ta có thể vì ganh ghét, hiểu lầm, hoặc do tâm họ đang bất an. Khi hiểu được nguồn gốc này, ta không còn thấy họ là kẻ thù, mà chỉ là người đang khổ, cần được cảm thông.

Lời Phật dạy khi bị người khác chửi

Trong kinh Trung Bộ, Đức Phật từng đưa ra một ví dụ: nếu ai đó tặng ta một món quà nhưng ta không nhận, thì món quà ấy vẫn thuộc về họ. Tương tự, khi ai đó chửi ta mà ta không nhận lấy, những lời chửi ấy sẽ quay trở lại với chính họ. Đây là một bài học sâu sắc giúp ta hiểu rằng: sự bình an nằm trong tay mình, không phụ thuộc vào cách người khác đối xử.

Lời Phật dạy còn nhấn mạnh rằng, khi bị chửi mắng, ta nên:

• Giữ tâm bình tĩnh: Hít thở sâu, không phản ứng ngay để tránh tạo thêm nghiệp xấu.
• Quán chiếu nhân quả: Nếu ta từng gieo nhân bất thiện trong quá khứ, nay quả báo đến thì hãy chấp nhận và chuyển hóa.
• Thực hành từ bi: Thay vì trả lời bằng sự giận dữ, hãy nhìn người kia bằng ánh mắt cảm thông. Có thể họ đang trải qua khó khăn mà không biết cách giải tỏa.

Nhờ thực tập theo lời Phật, ta sẽ không bị cuốn vào vòng luẩn quẩn của sân hận và oán thù.

Cách áp dụng lời Phật dạy trong đời sống

Để thật sự bớt giận khi bị chửi mắng, ta có thể áp dụng một số phương pháp sau:

Thực tập chánh niệm là 1 lời Phật dạy khi bị người khác chửi

Chánh niệm giúp ta nhận diện cảm xúc tức giận ngay khi nó khởi lên. Khi bị người khác chửi, thay vì phản ứng ngay, ta dừng lại, thở vào – thở ra, ý thức rằng “cơn giận đang có mặt trong ta”. Việc này giúp ta không đồng nhất mình với cơn giận và dễ dàng buông bỏ nó hơn.

Quán chiếu vô thường

Lời nói dù nặng nề đến đâu cũng chỉ tồn tại trong khoảnh khắc. Mọi sự đều vô thường, cơn giận cũng sẽ trôi qua nếu ta không nuôi dưỡng. Khi hiểu được điều này, ta sẽ không quá bám chấp vào lời chửi mắng kia.

Lời Phật dạy khi bị người khác chửi là nuôi dưỡng lòng từ bi

Người chửi ta thực chất cũng đang khổ. Họ không làm chủ được cảm xúc nên mới buông lời làm tổn thương người khác. Khi ta khởi tâm từ bi, ta sẽ thấy nhẹ nhõm, thậm chí có thể tha thứ và không để tâm bị lay động.

Xem thêm: Phật dạy về tình yêu và duyên nợ giúp hiểu sâu nhân duyên

Xem thêm: Lời Phật dạy về chữ nhẫn mang đến sự an nhiên, điềm tĩnh

Cuộc đời vốn không thể tránh khỏi những lúc bị người khác chửi mắng, xúc phạm. Nhưng thay vì để cơn giận làm chủ, ta có thể học theo lời Phật dạy khi bị người khác chửi để giữ tâm an nhiên, lòng rộng mở. Mỗi lần kiềm chế được cơn giận, ta không chỉ bảo vệ chính mình khỏi khổ đau, mà còn góp phần lan tỏa năng lượng từ bi đến những người xung quanh.